Een bijdrage van prof. dr. M. J. H. A. Schrijnemakers
In dit document (zie pdf-file onder aan de bladzijde) geeft prof. Schrijnemakers een interessante bijdrage over de Kluis, haar bestemmingen en haar bewoners. Als historicus heeft prof. Schrijnemakers de resultaten van zijn navorsingen – niet alleen over zijn dierbaar Geleen, maar ook over de geschiedenis van de regio – in talrijke publicaties vastgelegd. Hieronder het voorwoord (het complete document kunt u onderaan deze pagina downloaden als pdf-bestand).
De Kluis van 1699 tot 1948
Ofschoon de kluis in het centrum van de Christus Koning-parochie is gelegen en zelfs haar eerste ‘kerk’ is geweest, behoort zij zowel naar haar bouwtrant als naar haar vroegere functie(s) – tot een andere tijd. Zij werd immers eeuwen geleden in het wijde veld tussen Oud-Geleen, Krawinkel, Neerbeek, Spaubeek en Daniken gebouwd, en tot circa 1910 was zij daar – naast het Sint-Rochuskapelletje het enige ‘gebouw’ temidden van de graanvelden. In 1975 heb ik alle gegevens, die mij tot dan toe over dat monument onder ogen waren gekomen, in mijn boek ‘De Kluis van Krawinkel’ gepubliceerd. Sindsdien is er nog heel wat interessante documentatie over de kluis en haar bewoners voor de dag gekomen. Wegens die nieuwe documentatie zal dit artikel niet slechts een beknopte samenvatting van dat boek worden, maar kan ik tevens van de mij geboden gelegenheid gebruik maken om sommige hiaten aan te vullen, voor een paar problemen andere oplossingen voor te stellen en hier en daar correcties aan te brengen. Het zou evenwel te ver voeren om hier tevens al de bewijzen, argumenten en/of motieven te vermelden.
Onderwerpen die aan bod komen:
- Het Sint-Rochuskapelletje (circa 1675)
- De ‘kapel’ van Sint Lazarus (1699)
- De kluis van 1722
- Broeder Nicolaas Gielen (1714-1781)
- Hoe werd Nicolaas Gielen de enige eigenaar van de hele kluis?
- De kluis in lekenhanden (1781-1852)
- Nog een tiental ‘eremieten’ en een brikkenbakkersgezin (1852-1898)
- Broeder Antonius, de laatste kluizenaar van Krawinkel (1900-1912)
- De traditie verbroken (1912) en ten dele hersteld (1948)